روغن کاری موتور (بخش دوم)

موتور به وسیله روغن موجود در کارتل روغن کاری می شود. روغن موتور که بین 4 تا 6 لیتر است توسط اویل پمپ مکیده شده و پس از تصفیه به وسیله فیلتر با فشار معینی به مدار روغن کاری ارسال شده و سپس به یاتاقان های اصلی و فرعی هدایت می گردد.

روغن کاری موتور:

موتور به وسیله روغن موجود در کارتل روغن کاری می شود. روغن موتور که بین 4 تا 6 لیتر است توسط اویل پمپ مکیده شده و پس از تصفیه به وسیله فیلتر با فشار معینی به مدار روغن کاری ارسال شده و سپس به یاتاقان های اصلی و فرعی هدایت می گردد.

روغن رسیده به یاتاقان در سطح محور توزیع شده و مقداری از آن از سوراخ میل لنگ به محورهای میل لنگ ارسال گردیده و آن ها را روغن کاری می کند. محورهای میل لنگ در حال چرخش روغن های خارج شده از یاتاقان ها را به دیواره های سیلندر و زیر پیستون می پاشند که دو عمل ضمن آن صورت می گیرد:

- ابتدا روغن کاری دیواره سیلندر و پیستون، سپس خنک کاری پیستون و سیلندر.

- روغن های برگشتی از دیواره سیلندر روی یاتاقان های اصلی، میل سوپاپ، تایپت ها و دنده میل سوپاپ پاشیده شده و آن ها را روغن کاری می کند.

- تایپت های هیدرولیکی به وسیله مدار اصلی روغن کاری می شوند. میل اسبک ها و دستگاه سوپاپ به وسیله لوله روغن منشعب از مدار اصلی روغ نکاری می شوند.

- از مدار اصلی لوله نازکی روغن را به نشان دهنده فشار روغن انتقال می دهد و با این عمل به وسیله سیم به طریقه الکتریکی از مدار روغن فرمان می گیرد.

- پس از اویل پمپ فیلتر تصفیه روغن قرار دارد که روغن تحت فشار را قبل از استفاده در یاتاقان ها تصفیه می کند.

روش های کنترل روغن ریزی:

روغن ریزی یاتاقان های جلو و عقب میل لنگ را به وسیله کاسه کنترل می کنند. روی میل لنگ و قبل از یاتاقان عقب یک صفحه روغن برگردان وجود دارد که قطرش بیشتر از قطر میل لنگ بوده و روغن های رسیده را به کارتل باز می گرداند.

با وجود پیش بینی های لازم جهت جلوگیری از روغن ریزی مع هذا نشتی کمی از دو انتهای میل لنگ غیرقابل جلوگیری می باشد. در صورت خرابی یاتاقان ها و کاسه نمد ها مقدار نشتی افزایش یافته و در یاتاقان عقب روغن های نشت کرده به صفحه کلاچ نفوذ نموده و کار دستگاه را مختل می نماید.

بیشترین علت آلوده سازی روغن موتور احتراق ناقص است. زیرا از طریق محفظه احتراق دوده و پس مانده های سوخت ناقص وارد کارتل شده و با قطرات بخار آب ترکیب گردیده و مواد شیمیایی مضرّی به وجود می آورد.

اکثر مواد آلوده ساز روغن در موقع سرد کار کردن موتور به کارتل نفوذ می کند. در هنگام گرم کار کردن موتور آب حاصل از سوختن هیدروکربور به صورت بخار از اگزوز خارج شده و تقطیر نمی شود.

در فعل و انفعالات مواد خورنده ای مانند اسید سولفورو تولید می شود که همراه بخار آب تقطیر گردیده و وارد کارتل می گردد. عمل تقطیر آب و اسید سولفورو در موقعی شدت می یابد که درجه حرارت دیواره سیلندر کمتر از °C ٦٠ باشد. این مواد پس از تقطیر به کارتل ریخته و به علت سنگینی در کف آن قرارمی گیرد. مواد رسوب کرده با کثافات و فلزات پوسیده و ذرات کربن ترکیب شده و در اثر گرمای محیط ترکیبات لجنی چسبنده ای تولید می کند که باعث انسداد مجاری روغن می گردد.

از طرف دیگر در موتور سرد بنزین از دیواره های سیلندر به کارتل نفوذ کرده و روغن موتور را رقیق می کند، روغن رقیق شده نه تنها کیفیت روغن کاری مطلوبی ندارد بلکه مقدار نشتی و روغن ریزی نیز افزایش می یابد.

مقدار تقطیر آب و اسید سولفور ظرف چند دقیقه در هوای سرد برابر است با تقطیر همان مقدار آب و اسید که در چندین ساعت در هوای گرم و شرایط عادی انجام می گیرد.

شبیه همین عمل در موقع استفاده از مدار ساسات اتفاق می افتد. برای حذف آثار مضّر مدار ساسات از نوع اتوماتیک استفاده می کنند.

پمپ روغن (اویل پمپ):

در همه موتور ها نیروی پمپ روغن از میل سوپاپ تأمین می شود. گاهی دندانه محرک روی محور پمپ روغن قرار دارد و انتهای آن نیز به صورت کوپلینگ میل دلکو را به حرکت در می آورد. و گاهی دندانه محرک روی محور دلکو قرار داشته و اویل پمپ به وسیله کوپلینگ از انتهای محور دلکو نیرو می گیرد.

اویل پمپ به بدنه خارجی موتور بسته شده و در صورت نیاز می توان بدون باز کردن کارتل آن را پیاده نمود. قبل از پیاده کردن این نوع پمپ روغن پیستون شمارهٔ یک را در انتهای کورس تراکم قرار داده و پس از برداشتن در دلکو علامتی در مقابل چکش برق روی بدنه دلکو می زنند تا در موقع جا زدن مجدد محل تقریبی جرقه زنی تعیین گردد.

طرح درگیری اویل پمپ و دلکو مانند حالت قبل است. ولی اویل پمپ در داخل کارتل قرار داشته و برای باز کردن آن باید ابتدا کارتل باز شود.

طرح دیگری نیز وجود دارد که در آن اویل پمپ و میل دلکو جدا از هم حرکت می کنند. در این نوع موتورها نیاز به رعایت زمان جرقه زنی نمی باشد.

طرح مخصوصی به کار رفته است که در آن دندانه محرک از طرف بالا به وسیله کوپلینگ شکاف دار میل دلکو و از پایین به وسیله میل های اویل پمپ را به حرکت در می آورد.

در بعضی از موتور ها اویل پمپ در جلوی موتور و زیر درپوش جلو نصب می شود) کادیلاک(. در موتوری که اویل پمپ آن در جلو قرار دارد به علت بالاتر بودن سطح اویل پمپ نسبت به روغن کارتل روغن دیرتر به زیر یاتاقان ها می رسد لذا در موقع تعمیر احتیاط لازم را به کار می برند تا موتور با کمبود روغن روبرو نشود. مثلاً قبل از نصب فیلتر روغن، مجاری روغن را پر از روغن می کنند. و یا در نوعی که مربوط به اتومبیل بیوک است ابتدا محفظه پمپ را با روغن وازلین پر کرده و سپس دنده های پمپ را سوار می کنند، در موقع استارت زدن پمپ به سرعت عمل نموده و در اسرع وقت روغن را به مدار ارسال می کند.

ادامه مطلب در بخش بعدی . . .