عملکرد رادیاتور خودرو و چیزهایی که نمیدانید

دستگاهی است که از آن جهت خنک کردن مایع خنک کاری استفاده می شود، می توان گفت رادیاتور یک مبدل حرارتی است، که گرمای موتور را به هوای بیرون انتقال می دهد. وقتی ترموستات باز می شود آب از طریق شیلنگ لاستیکی وارد مخزن بالا شده و توسط لوله های لاستیکی وارد مخزن پایین می شود.

آب مسیر مخزن بالا تا پایین را طی می کند و حرارت خود را به پره ها انتقال می دهد. هوای بیرون از طریق گذرگاهی با این لوله برخورد کرده و حرارت آب را به خود می گیرد و آن را خنک می کند رادیاتورها به دو صورت در خودرو ها نصب می شوند. چنانچه لوله رادیاتور به صورت طولی قرار گیرد یعنی آب از بالا به پایین حرکت کند رادیاتور عمودی و اگر جریان آب از منبع ورودی در امتداد افق به سمت منبع خروجی باشد رادیاتور افقی نامیده می شود.

قسمت های مختلف یک رادیاتور:

- مخزن پایین

- مخزن بالا

- لوله داخل شبکه

- شبکه رادیاتور

- شیر تخلیه

- بادگیر رادیاتور

انواع رادیاتور از لحاظ شبکه بندی:

1- نوع لوله با پره

2- نوع لانه زنبوری (سلولی)

3- نوع کرکره ای

بادگیر رادیاتور:

در برخی از سیستم های خنک کننده، پشت رادیاتور، یک پوشش فلزی به کار رفته است که به عمل پروانه، کمک می کند با وجود این پوشش یا حفاظ، تمام هوایی که توسط پروانه مکیده می شود از داخل شبکه رادیاتور عبور می کند.

درپوش رادیاتور:

در پوشی است که بر روی ورودی رادیاتور قرار می گیرد و دارای وظایف خاص می باشد. در گذشته درپوش های ساده بر روی رادیاتور نصب می شدند در این طرح به دلیل وجود لوله های سر ریز در سیستم خنک کاری فشار داخل مدار برابر فشار جو می باشد، بنابراین به دلیل برابر بودن فشار مدار سیستم خنک کاری با فشار جو نمی توان نقطه جوش آب را بالا برد. برای افزایش بازده سیستم خنک کاری و جلوگیری از خروج آب در بیشتر خودرو های امروزی از درپوش فشاری استفاده می شود.

همان طور که می دانیم آب زمانی به جوش می آید که دمای آب 100 درجه سانتی گراد و فشار هوا برابر Psi 7/14 (در نزدیکی دریا) باشد. در صورتی که فشار هوا کم باشد آب زودتر از موقع به جوش می آید و برعکس اگر فشار جو بیشتر باشد، اب دیرتر می جوشد در نتیجه در ارتفاعات امکان به جوش آمدن آب داخل رادیاتور زیاد است بنابراین با به کار بردن درب فشاری، فشار در داخل رادیاتور افزایش یافته و نقطه جوش آب بالا می رود. همچنین با بالا رفتن نقطه جوش تقطیر آب نیز کاهش می یابد درب فشاری رادیاتور از سر ریز شدن آب هنگام شتاب گیری و ترمز شدید و ناگهانی جلوگیری می کند. در روی همین درپوش دو سوپاپ به کار رفته است سوپاپ فشار که توسط یک فنر به محل خود بسته می شود و تا زمانی که فشار داخلی رادیاتور به حد معین نرسد باز نمی شود. هنگامی که فشار داخل سیستم خنک کننده به 12 پوند بر اینچ مربع برسد سوپاپ فشاری درب رادیاتور، باز شده و از ازدیاد فشار جلوگیری می کند.

باید توجه داشت که وقتی موتور خاموش می شود و آب موتور نیز پس از زمانی معین سرد می شود در این حالت با کم شدن حجم آب سیستم خنک کاری دچار خلاء می شود و در اثر تغییرات فشار داخل و خارج مچاله می شود. با به کار بردن سوپاپی دیگر به نام سوپاپ خلاء در روی درپوش رادیاتور این مشکل را می توان رفع کرد سوپاپ خلاء بر اثر کاهش فشار زیاد باز می شود، در این هنگام مقداری از مایع خنک کاری درون منبع انبساط وارد رادیاتور می شود تا از مچاله شدن رادیاتور جلوگیری شود.

بازدید رادیاتور:

پس از باز کردن رادیاتور آن را از نظر نشت، شکستگی و یا لهیده گی پره های آب، کنترل کنید. برای پیدا کردن نشتی رادیاتور کافی است نقاط لحیم شده را به دقت بررسی کرده و چنانچه متوجه نقاطی شدید که آب از آنجا نشت می کند، هر چه سریعتر نسبت به لحیم کاری ان اقدام کنید. در اثر کارکرد زیاد موتور، و یا کم و زیاد بودن ضد یخ رادیاتور در سیستم خنک کاری، (مجاری آب در بلوکه سیلندر و سر سیلندر و رادیاتور) دچار رسوب گرفتگی می شود اگر لوله های رادیاتور گرفته شده اند آن ها را توسط میله ای باز کنید برای این کار مخزن بالا را توسط حرارت جدا کرده و پس از باز کردن لوله ها توسط میله یا سیخ، مخزن را دوباره لحیم کاری کنید.

در مناطقی که آب آن دارای ناخالصی است لازم است که رادیاتور پس از مدت زمان مشخص شستشو شود. برای این کار ترموستات را باز کرده و درب رادیاتور را در محلش نصب کنید سپس آب تحت فشار را در جهت عکس حرکت آب وارد رادیاتور کنید این کار را ان قدر انجام دهید تا آب تمیز از رادیاتور خارج شود. برای سهولت کار می توانید از مواد شوینده مناسب، استفاده کنید. این کار سبب رقیق شدن رسوبات رادیاتور می شود. قسمت خارجی رادیاتور (پره ها)، در اثر وجو ذرات معلق در فضا و یا حشرات، گرفته می شود برای رفع این عیب از فشار آب یا باد استفاده کنید.

بازدید در پوش رادیاتور:

همان طور که می دانیم درپوش رادیاتور نقش مهمی را در عملکرد موتور ایفا می کند، اگر این درپوش معیوب شود، ممکن است آب رادیاتور کم شده و یا به جوش می آید.

برای انجام آزمایش ابتدا واشر در پوش لاستیکی را به آب آغشته کنید، سپس آن را به لوله پمپ دستی وصل کرده و فشاری بین 1-5/1 اتمسفر ایجاد نمائید. چنانچه عقربه فشارسنج در مدت زمان 10-20 ثانیه بدون حرکت باقی ماند نشانه سالم بودن در پوش رادیاتور است.