انواع سیلندر و پیستون در خودرو (بخش آخر)

به بخش آخر از مقاله انواع سیلندر و پیستون در خودرو می پردازیم.

لقی یاتاقان:

یک یاتاقان بندی ایده آل آن است که محور هرگز با یاتاقان تماس نگیرد و بار اصلی روی قشر روغنی باشد که بین محور و یاتاقان قرار دارد ولی در عمل محور با یاتاقان تماس می گیرد که هر چه این تماس بیشتر باشد خرابی یاتاقان هم زیادتر است. لقی یاتاقان ها با محورهایشان بین 0.0005 اینچ یا 0.012 میلی متر تا 0.003 اینچ یا 0.076میلی متر است. اندازه لقی یاتاقان بستگی به قطر محور و طرح موتور دارد. مفهوم مقدار لقی، آن است که هر گاه محور را در یاتاقان به یک طرف فشار دهند بین محور و یاتاقان در طرف دیگر 0.012 تا 0.076 میلی متر لقی ایجاد شود. بنابراین، مقدار لقی بین طرفین محور تقسیم می شود. به عبارت دیگر ممکن است چنین تصور شود که محور در یاتاقان خود به طور خارج از مرکز می چرخد، ولی این چنین نیست زیرا این فاصله را روغن پر کرده است و فیلم روغن محور را به صورت شناور در وسط یاتاقان نگه می دارد.

جنس یاتاقان از جنس محور نرم تر است تا خود را با شکل محور تطبیق دهد (آب بندی شدن) و ذرّات خارجی سخت را در خود جذب نماید تا از ایجاد خط در میل لنگ جلوگیری کند. با وجود پیش بینی لقی لازم و استفاده از روغن استاندارد، در اثر اعمال نیروی زیاد، محور، قشر روغن را شکسته، به یاتاقان می رسد. بنابراین جنس یاتاقان باید طوری باشد که تنش سایشی لازم را دارا باشد و در مقابل فشار زیاد محور به خوبی مقاومت نماید. یاتاقان باید قابلیّت هدایت حرارتی خوبی داشته باشد تا در اثر اصطکاک با محور، گرمای تولیدی را انتقال دهد و خود نسوزد. البتّه وجود روغن در یاتاقان و حرکت میل لنگ در محفظه ای که در آن روغن ذخیره می شود (کارتر) کمک بزرگی به خنک کاری یاتاقان می نماید. هر نیمه یاتاقان به کمک زایده ای که دارد در روی شاتون یا بلوکه سیلندر ثابت می شود تا همراه میل لنگ، حرکت چرخشی نکند.

جنس یاتاقان ها:

آلیاژهای مورد استفاده در یاتاقان های موتور، عبارتند از:

1) یاتاقانبابیت: قلع، مس، آنتیموان و سرب.

2) یاتاقانآلیاژمسو سرب: مس، سرب و فلزات دیگر.

3) یاتاقانآلیاژکادمیوم: کادمیوم و فلزات دیگر.

4) یاتاقانآلیاژبرنز: برنز آلیاژ دیگری است که با مس و قلع آلیاژ می شود و از آن در بوش های شاتون و غیره استفاده می کنند.

وزنه های تعادل میل لنگ:

وظیفه وزنه های تعادل میل لنگ، موزون و یکنواخت کردن حرکت دورانی میل لنگ است. وزنه های تعادل میل لنگ، باید نیروی گریز از مرکزی معادل با نیروی وارد از طرف شاتون به زبانه های لنگ وارد کنند تا در اثر برابری نیروها، میل لنگ بدون ارتعاش دوران کند. باید بدانیم که میل لنگ با وجود سخت بودن و ضخیم بودن (قطر محور آن بین 50 تا75 میلی متر) در اثر نیروی گریز از مرکز لنگ ها به شدّت ارتعاش می نماید و اگر وزنه های تعادل، حرکت آن را یکنواخت نکند در اثر ارتعاشات وارد شده به صورت خمیده حرکت کرده، به سرعت یاتاقان های آن فرسوده می شود. بنابراین وظیفه وزنه های تعادل، جلوگیری از خمیده کار کردن میل لنگ در اثر ارتعاشات ناشی از نیروهای گریز از مرکز است.

ارتعاش گیر یا ضربه گیر میل لنگ:

میل لنگ در معرض نیرو های مختلف و متناوب قرار دارد و در آن ارتعاشات پیچشی به وجود می آید. ارتعاشات متناوب، باعث تاب برداشتن میل لنگ می شود. پیچش ناموزون در جلوی میل لنگ، در سرعت معیّنی اتفاق می افتد. مثلاً ممکن است در دور های1200 ، 1600 یا 2400 دور در دقیقه به حدّاکثر برسد. شدّت ارتعاشات در دوره ای بین 1200 تا 1600 دور در دقیقه است و نیز در فاصله بین 1600 تا 2400 ارتعاشات میل لنگ تشدید می گردد. ارتعاشات میل لنگ را به وسیله ارتعاش گیر کاهش می دهند. ارتعاش گیر، از یک فلایویل کوچک که در جلوی میل لنگ به وسیله بوش های لاستیکی و صفحه اصطکاکی به پولی یا چرخ دنده اتصال دارد، تشکیل شده است و همراه آن می گردد. ارتعاش گیر، مانند فلایویل میل لنگ در موقع ازدیاد ناگهانی سرعت، مقداری از انرژی را جذب نموده، در موقع کاهش دور، انرژی خود را به میل لنگ تحویل می دهد. در جلوی میل لنگ عواملی مانند دینام، واتر پمپ پروانه و غیره قرار دارد که همواره به نگه داشتن جلوی میل لنگ تمایل دارند. بنابراین برای حذف تأثیرات عوامل کاهنده سرعت، ارتعاش گیر کمک چشم گیری در کار میل لنگ می کند.