با سیستم راه انداز ترمز خودرو خود آشنا شوید

در این مقاله سعی شده، اطلاعات کاربردی درباره ترمز خودرو ارانه شود. در نگاه اول، شاید به نظر بیایید ترمز چندان نیاز به توضیحات ندارد، ولی اگر با کارآیی این سیستم مهم خودرو آشنا شوید، درک بهتری نسبت به عملکرد آن خواهید داشت. با ما همراه باشید.

انواع راه انداز ترمز:

الف) مکانیکی

ب) هیدرولیک

ج) بادی پنوماتیک

د) الکتریکی

از ترمزهای فوق ترمز مکانیکی، هیدرولیک و بادی در خودروها و ترمز های الکتریکی در یدک کش های قایق و کاروان به کار می روند.

ترمز مکانیکی:

در این سیستم نیروی راننده توسط اهرم ها، اتصالات و شیش ها به صورت مکانیکی به لنت ها منتقل می شود، این سیستم به علت وارد کردن نیروی زیاد به پدال و سائیده شدن اتصالات، دیگر استفاده چندانی در صنعت خودرو ندارد و اما در ترمزهای دستی و ترمز موتور سیکلت ها استفاده می شود.

ترمز دستی (ترمز پارک) برای ساکن کردن خودروی پارک شده و خاموش، به کار می رود. این ترمز معمولاً در چرخ های عقب و در برخی خودروها بر روی میل گاردان نصب می گردد تا بتواند خودرو را در شیب 30% متوقف کند.

ترمز هیدرولیک:

هیدرولیک چیست؟

هیدرولیک به فناوری کنترل، تولید و انتقال نیرو توسط مایعات تحت فشار گفته می شود.

چرا از مایعات در سیستم ترمز هیدرولیک استفاده می کنیم؟

مایعات تراکم ناپذیرند پس اگر سیلندری داشته باشیم با دو پیستون که بین آنها مایعی قرار داشته باشد در صورت حرکت یک پیستون، پیستون بعدی به همان اندازه (حرکت پیستون اول) پیشروی می کند. (انتقال حرکت)

نیرویی که به یک مایع وارد می شود به وسیلۀ همان مایع، در تمام آن منتشر می گردد به فرض اگر دو سیلندر و دو پیستون هم اندازه و مجزا داشته باشیم و آنها را توسط یک لولۀ حاوی سیال، به هم متصل کنیم در صورت انتقال نیرو به یک پیستون، می توانیم از پیستون دوم همان نیرو را دریافت نمائیم.

طبق قانون پاسکال فشار مایعات در یک سیستم، در تمام نقاط آن سیستم یکسان است، اگر ما دو سیلندر و پیستون با قطر متفاوت داشته باشیم و آنها را توسط یک لولۀ حاوی سیال به هم متصل کنیم، به علت ثابت بودن فشار، نیرو افزایش می یابد.

پس می توان با یک کار ساده، نیرو را افزایش دهیم، این روش در جک های هیدرولیک، بالابر ها و ... کاربرد دارد. (افزایش نیرو)

چه مایعی در سیستم ترمز استفاده می شود و دارای چه خصوصیاتی است؟

· نقطه جوش بالا (تقریباً 200 الی 250 درجه سانتیگراد) داشته باشد.

· نقطه انجماد پایین (در حدود 60- تا 65- درجه سانتیگراد) داشته باشد.

· ویسکوزیته ثابت داشته باشد یعنی با تغییرات دما، غلظت آن تغییر نکند.

· بر قطعات پمپ ترمز، اثرات منفی نگذارد.

· از نظر شیمیایی فاسد نشدنی باشد.

· در فشارهای بالا، قابلیت روغن کاری داشته باشد.

· تراکم ناپذیر باشد.

· هنگام گرم شدن، حداقل انبساط را داشته باشد.

اجزای ترمز هیدرولیک:

الف) سیلندر و پیستون اصلی ترمز:

بر دو نوع یک پیستون و دوبل می باشد. وظیفۀ این پمپ ترمز، تبدیل نیروی راننده به نیروی هیدرولیک است که با این عمل نیروی هیدرولیک در مدار، طبق خواص و انتقال حرکت سیال، موجب حرکت لنت و ایجاد ترمز می گردد.

طریقه کار پمپ ترمز تک پیستونه:

امروزه از این نوع پمپ ترمز کمتر استفاده می گردد. زیرا در صورت خرابی این پمپ، به طور کامل ترمز هیدرولیک از کار می افتد. در بالای سیلندر اصلی، مخزن روغن قرار دارد که به وسیلۀ دو مجرا، روغن را به داخل سیلندر ارتباط می دهد. در حالت عادی تشتکی بین دو مجرا قرار می گیرد. پمپ ترمز اصلی از یک پیستون دوبل، لاستیک تشتکی، فنر برگردان و سوپاپ کنترل فشار اولیه تشکیل شده است.

حالت اول:

در صورتی که نیرویی به پدال ترمز وارد نشود پیستون دوبل، توسط فنر در ابتدای کورس خود قرار دارد و به انتهای سیلندر اصلی تکیه می کند. در این حالت لاستیک تشتکی در له مجرای جبران کننده قرار می گیرد، به علت وجود سوپاپ فشار و ممانعت از برگشت روغن، فشار مدار ترمز در حد ثابتی تنظیم می شود تا به محض فشار دادن پدال، ترمز عملکند.

حالت دوم:

هنگامی که به پدال ترمز، نیرو وارد شود نیرو توسط میلۀ فشاری پدال، به پیستون دوبل وارد شده وباعث حرکت پیستون و تشتکی می گردد. با توجه به شکل خاص تشتکی، به دیواره سیلندر چسبیده و از فرار روغن به عقب پمپ جلوگیری می کند، با جلو رفتن پیستون مجرای جبران کننده، بسته می شود. این تولید فشار تا جایی ادامه دارد که فشار، به اندازه مشخصی (1/15 at) برسد. در ادامه سوپاپ باز شده و روغن تحت فشار به مدال ترمز و سیلندر چرخ ارسال، و باعث دور شدن لنت ها از هم و چسبیدن به کاسه می شود که این فرآیند سبب عمل ترمز می گردد.

حالت سوم:

برگشت پدال: هنگام رها کردن پدال (حذف نیرو از روی پدال)

فنر لنت ها، لنت ها را به سمت هم می کشد این عمل باعث نزدیک شدن پیستون های سیلندر چرخ شده تا روغن بین آنها به سمت پمپ ترمز اصلی ارسال گردد، از طرفی در جلوی پیستون پمپ ترمز اصلی فشار کم شده (خلاء به وجود می آید) و لاستیک تشتکی تغییر شکل می دهد. این عمل باعث برگشت روغن از کنار آن به سمت جلوی پیستون می شود، همچنین این روغنی که از مجرای توازن ارسال می گردد، مقداری از این خلاء را جبران می کند، این عمل تا زمانی ادامه دارد که فشار مدار ترمز، از فشار سوپاپ، بالاتر باشد، این سوپاپ از بازگشت تمام روغن به مخزن جلوگیری کرده و فشار را در حد ثابتی نگاه می دارد. (در ترمز های کفشکی پیش فشار برابر 5/1 اتمسفر و در ترمزهای دیسکی پیش فشار برابر صفر است) لازم به ذکر است که در صورت کم یا زیاد شدن فشار، این سوپاپ، فشار را متعادل می کند.

ب) شیر اندازه گیری

در خودروهایی که ترمز چرخ های جلوی آنها دیسکی و چرخ های عقب از نوع کفشکی است، جهت جلوگیری از وارد شدن تمام وزن خودرو بر روی چرخ های جلو و سر خوردن چرخ های عقب در هنگام ترمز گیری، از شیر اندازه گیر استفاده می شود. طریقه کار آن به این صورت است که وقتی راننده نیش ترمز می زند، شیر اندازه گیر باعث می شود ترمزهای دیسکی با تأخیر نسبت به ترمزهای کفشکی عمل کنند. لازم به ذکر است که این شیر در خودروهایی که چهار چرخشان دیسکی یا کاسه ای است که کاربرد ندارند.

ج) شیر تناسب

تقریباً شبیه به شیر اندازه گیر است با این تفاوت که، در ترمز گیری شدید، جهت جلوگیری از سرخوردن خودرو، فشار چرخ های عقب را کم می کند. ( در ترمزهایی که چرخ های جلو دیسکی و چرخ های عقب کاسه ای باشد)

د) شیر مرکب

قطعه ای هیدرولیکی است که شیر اندازه گیر، شیر تناسب و کلید چراغ اخطار مقدار روغن، بر روی آن نصب می گردد. (در ترمز هایی که چرخ جلو و دیسکی و عقب کاسه ای باشد)

ﻫ) لوله های روغن

جنس این لوله ها، معمولاً از فولاد است. جهت جلوگیری از آسیب دیدن، (چون این لوله در کف اتاق نصب می شود) می توان آنها را با حفاظ سیمی پوشاند. معمولاً اتصال لوله های فولادی، به روش های اتصال سر سوراخ دار و مضاعف (با پرچ دو طرفه) صورت می گیرد. در برخی قسمت ها که در حال حرکت است مانند چرخ ها، از شیلنگ های ترمز که قابلیت انعطاف دارند، استفاده می شود.